Hazır yemek faaliyetlerinin ilk kanıtları, Antik çağda Eski Mısır mezar ve tapınaklar da yer alan figürlere bakılarak, toplu yemek hazırlamaya ve sunmaya başladıklarından söz etmek mümkündür. Figürler incelendiğinde hazırladıkları yemekleri, pazar tezgahları üzerinde sunduklarına ve sattıklarına dair kanıtlar mevcuttur. Eski çağlarda, toplu yemek ve hazır yemek faaliyetlerine en fazla önemi veren ve yemek konusunda fethettikleri yerlerin kültürleri ile kendi kültürlerinin harmanlanmasını sağlayıp en üst düzeye getiren Romalılardır.
Günümüze kadar gelebilmeyi başarmış ilk yazılı yemek kitabı olan “De Re Coquinaria” Romalı tüccar olan “Marcus Gavius Apicius” tarafından yazılmıştır. De Re Coquinaria dilimize “Yemek Sanatı” olarak çevrilmiş ve hala günümüzde New York’ta ünlü restoranlar tarafından kullanıldığı iddia edilmektedir.
Tabldot yemek sektörünün gelişmesi, 2.Dünya Savaşı sonrasında oldukça hızlı artmıştır. Tabldot yemek sektöründeki, artışın en büyük nedeni savaş sonrasında İngiltere gibi güçlü ülkelerin Hastaneler ve Okullar başta olmak üzere, birçok sektörde toplu yemek hizmetlerini şart koşmuştur. Hızlı gelişen teknoloji, toplumun zenginleşmesi, kaliteli, farklı ve sağlıklı yemek tüketme isteği toplu yemek sektörünün gelişmesine ve çok sayıda toplu yemek hizmeti veren, farklı isteklere, kitlelere ve farklı damak tadına hitap eden kuruluşların açılmasına neden olmuştur.
Türkiye’de ve Günümüzde Toplu Yemek
Ülkemizde toplu yemek adına faaliyetler 1630’lu yıllarda başlamış ve o dönemlerde sadece “esnaf ve sanatkarların” tüzüğünde belirtilen yemeklerin satılmasına müsaade edilirdi. Bu yemekler; yahni, kebap, suda pişmiş köfte ve benzeri et ağırlıklı yemeklerdi, çeşitleri oldukça kısıtlıydı.
Türkiye’de bilinen ilk tabldot kuruluşu 1959’da Şişli Terakki Lisesi mutfağında başlayıp günümüze kadar birçok tabldot şirketi kurularak, hazır yemek sektörü gelişmeye devam etmektedir. Günümüz şartlarında ise kuruluşların sayıları ve hitap ettiği kitlelerin farklılıkları göz önüne alınarak 2 gruba ayrılmıştır.
Neden Toplu Yemeğe Yöneliriz?
- Fiziki Nedenler ( acıkma, susama)
- Sosyal Gruplaşmalar ( arkadaşlıklar, kazanç durumu)
- Sağlık Durumu
- Sosyal İhtiyaçlar ( birlikte yemek yeme isteği)
- Koşullanmalar ( medya yönlendirmeleri)
Dışarıda yemek yemeği tercih eden kişilerin, memnuniyeti temel faktörlerin doyumuyla orantılıdır ve bu doğrultuda bu ihtiyaçların karşılanıp karşılanmamasına göre memnuniyet artar veya azalır.
Tabldot yemekte memnuniyeti arttıran ve azaltan etkenler:
- Farklı Lezzetler
- Kültür / Gelenekler
- Kalite
- Sunum
- Görünüm
Tabldot Yemek Firmaları İçin Temel Kurallar
Firmada gıda üretiminde kullanılan tüm gıda ürünlerinin, gıda ile temas halinde olan tüm alet ve ekipmanların kaliteli olması gereklidir. Gıda güvenliği ve gıda kontrol sistemlerinin tabldot firmasında kurulumu yapılmış ve uygulanabilir olması gereklidir. Kaliteli personel temin edilmesi ve sürekli gelişen, değişen koşullar doğrultusunda personellere eğitim verilmelidir.
Yüksek standartlarda ve kalite de besleyici değerleri yüksek, her kültürden insana hitap edebilecek, yemeklerin birbiri ile uyumu göz önüne alınarak menüler hazırlanmalı ve geliştirilmesi sağlanmalıdır.
Kaynaklar:
- İstanbul Üniversitesi – Hazır Yemek Teknolojisi Ders Notları (2007)
- Vikipedi “De Re Coquinaria”
- Vikipedi “Catering”
- Oktay Sarı, Toplu Yemek Endüstrisinin Tarihçesi, gidaciler.net (2009)